W ostatnim czasie termin „sztuczna inteligencja” zdobył ogromną popularność w przestrzeni komunikacyjnej i medialnej na całym świecie. Choć prace nad technologią AI toczą się od wielu dekad, wydaje się, że niedawno osiągnęliśmy pewien punkt przełomowy, w którym ujawniła się możliwość znacznego poszerzenia wykorzystania sztucznej inteligencji w życiu (a może współ-życiu?) z człowiekiem. Towarzyszą temu wielkie emocje, gdyż wciąż nie do końca uświadamiamy sobie, z czym mamy do czynienia, wciąż dysponujemy uproszczonym rozumieniem zjawisk zachodzących w świecie technologii. Warto zatem uporządkować sobie informacje i próbować zrozumieć choćby to, że nie mamy do czynienia z jednym modelem sztucznej inteligencji, ale z wieloma. O tym, co było, co jest, co będzie i co z tego wynika, świetnie opowiada w swoim wystąpieniu prof. Włodzisław Duch z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Powszechna obecność generatywnych modeli sztucznej inteligencji zmienia edukację w sposób fundamentalny – od dostosowania treści do indywidualnych potrzeb uczniów, poprzez zmianę roli nauczycieli, aż po redefinicję już nie tylko metod nauczania i sposobów oceny wiedzy, ale też nowych kompetencji kluczowych. Transformacyjny wpływ sztucznej inteligencji na globalną edukację kwestionują już tylko nieliczni. Ta zmiana dotyczy trzech kluczowych obszarów: środowiska edukacyjnego, roli nauczyciela oraz funkcjonowania i nowych zachowań uczniów. Wiele z rozwiązań jest już obecnych w szkolnej praktyce. Nabierają nowego znaczenia i wpływają na zmianę warsztatu pracy nauczyciela.

W ramach prac nad reformą edukacji Instytut Badań Edukacyjnych skierował ankiety do nauczycieli przedszkoli, klas 1-3 oraz 4-8 szkoły podstawowej.

Uczniowie ucząc się do sprawdzianów, stosują znane im najprostsze strategie uczenia się, na przykład takie jak wielokrotne czytanie tekstów z podręcznika, bezładne podkreślanie jego fragmentów lub robienie przypadkowych notatek. Warto, wiedzieć, które ze strategii uczenia się są efektywne.

Studenci uczelni wyższych nie pozostają bezkrytyczni wobec narzędzi sztucznej inteligencji - wynika z międzynarodowego badania przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu w Lublanie. Doceniają rolę ChatGPT jako angażującego narzędzia wspierającego naukę, ale jednocześnie zauważają także kwestie etyczne, które wymagają dalszej uwagi i pracy przy rozwijaniu tego typu botów.

Podejrzewam, że większość nauczycieli ma mgliste pojęcie o reformie edukacji, którą na zlecenie MEN szykuje Instytut Badań Edukacyjnych. Koncepcja właśnie się wykuwa, a w środowisku oświatowym nie widać większego zainteresowania, mało dyskutuje się nad kolejnymi pomysłami ujawnianymi przez władze, nie słychać pytań. Brak entuzjazmu wypalonych kadr pedagogicznych nie dziwi, ale nieświadomość może okazać się szkodliwa. Oto bowiem na podstawie już dostępnych informacji należy spodziewać się gruntownej zmiany roli nauczyciela. Warto zatem wiedzieć, co się kroi, żeby za półtora roku nie obudzić się nagle ze zdziwieniem w nowej rzeczywistości.